Fundacje rodzinne zyskują coraz większą popularność wśród przedsiębiorców, którzy pragną zabezpieczyć swój majątek oraz chcą zaplanować jego dalszą sukcesję. W artykule porównującym zagraniczne fundacje przedstawiliśmy Państwu modele w jakich fundacje rodzinne funkcjonują w krajach europejskich. W tej publikacji przyjrzymy się bliżej fundacji w Liechtensteinie oraz jej obowiązkom sprawozdawczym i podatkowym.
Dlaczego Liechtenstein?
Wśród krajów europejskich to właśnie w Liechtensteinie konstrukcja fundacji rodzinnych cieszy się największym zainteresowaniem. Powyższe może wynikać z kilku kwestii. Po pierwsze, Liechtenstein to kraj cechujący się wysoką stabilnością polityczną, która przekłada się na stabilność prawa w tym kraju. Ze względu na stosunkowo stabilne prawo i niskie podatki kraj ten jest uważany za jeden z niewielu rajów podatkowych na terenie Europy. Ponadto kraj ten charakteryzuje się najwyższym na świecie stosunkiem liczby przedsiębiorstw na jednego mieszkańca. Interesujący jest również fakt, że w tym kraju swoją siedzibę mają znaczące firmy zagraniczne oraz towarzystwa finansowe[1]. W związku z tym, możemy zakwalifikować Liechtenstein jako kraj, w którym znajduje się ścisła czołówka centrów finansowych Europy Środkowej.
Rodzaje fundacji rodzinnych w Liechtensteinie
W Liechtensteinie możemy wyróżnić dwie formy fundacji rodzinnych. Punktem wyjścia ich podziału są określone cele, które mogą obejmować albo cele pożytku publicznego albo cele pożytku prywatnego. Fundacja pożytku publicznego jest fundacją, której działalność zgodnie z deklaracją ustanowienia jest w całości lub w przeważającej części przeznaczona na cele pożytku publicznego. Natomiast fundacją pożytku prywatnego będzie ta, której cele w całości lub w przeważającej większości będą przeznaczone na cele pożytku prywatnego lub osobiste jej beneficjentów. Za fundacje pożytku prywatnego w tym wypadku uznaje się w szczególności fundacje rodzinne oraz fundacje o mieszanym składzie osobowym, t.j. takie w skład, których wchodzą również osoby prawne.
W praktyce fundacje rodzinne o charakterze prywatnym, w tym fundacje o charakterze mieszanym są najważniejszymi rodzajami podmiotów gospodarczych w Liechtensteinie. Ich aktywa bardzo często służą głównie pokrywaniu kosztów wychowania lub edukacji, zapewnienia wsparcia członków jednej lub więcej rodzin.
Fundacje prywatne zapewniają również efektywne zarządzanie majątkiem, ponieważ nie posiadają właścicieli czy wspólników dzięki czemu ich udziały (których de facto nie ma) nie mogą być przedmiotem zajęcia. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na funkcję samego fundatora, który nie jest korporacyjnie powiązany z majątkiem wniesionym do fundacji. Pozwala to na sprawne zabezpieczenie majątku wniesionego do fundacji i pozwala nie przenosić ryzyka na majątek wniesiony do fundacji. To z tego względu fundacja o charakterze prywatnym stanowi dobre zabezpieczenie dla osób, dla których ochrona majątku jest jednym z głównych celów.
Fundacja prywatna – jak powołać ją do życia?
Decyzję o powołaniu fundacji prywatnej za granicą powinna poprzedzać weryfikacja źródła środków, które zostaną do niej wniesione oraz indywidualną oceną prawno-podatkową samego fundatora. Wynika to z bardzo praktycznego podejścia, bowiem przekazane z tych źródeł fundusze będą tak naprawdę zasilały majątek fundacji. Następnym krokiem powinna być decyzja o sposobie zarządzania. Istnieje bowiem możliwość, aby fundacja była zarządzana pośrednio przez samego założyciela (fundatora). Jest również możliwość powołania tzw. zarządu zewnętrznego, który będzie miał prawo do reprezentowania fundacji. Do zarządu zewnętrznego bardzo często powoływani są tzw. powiernicy, którzy najczęściej pełnią funkcję prawników bądź lokalnych firm świadczących usługi powiernicze tzw. trust office. W fundacji można powołać również tzw. radę fundacji, która składa się z co najmniej dwóch członków. Organ ten również może reprezentować fundację, ale jego funkcją jest głównie kontrolna i odnosi się do działań zarządu. Oprócz powyższych organów istotne jest również wskazanie samych beneficjentów fundacji. Są to osoby, które będą miały prawo do uzyskiwania świadczeń z fundacji. Powyższe ustalenia powinny zawierać się w statucie nowo utworzonej fundacji.
Samo powołanie do życia fundacji następuje w drodze pisemnego oświadczenia o ustanowieniu (fundacja inter vivos) albo w drodze testamentu lub oświadczenia (fundacja mortis causa). Fundacje, które prowadzą działalność gospodarczą podlegają dodatkowemu obowiązkowi rejestracji. Pozostałe fundacje prywatne mogą być wpisane do rejestru handlowego na zasadzie dobrowolności lub mogą być zdeponowane.
Minimalny kapitał jaki należy wnieść w celu powołania fundacji to odpowiednio w zależności od waluty 30 000 CHF, 30 000 EUR lub 30 000 USD.
Fundacje prowadzące działalność gospodarczą – księgowość i podatki
Fundacje prowadzące działalność gospodarczą oraz fundacje pożytku publicznego są zobowiązane do prowadzenia księgowości i zobligowane są do wyznaczenia biegłego rewidenta. W przypadku fundacji nieprowadzących działalności gospodarczej konieczne jest prowadzenie odpowiedniej dokumentacji (zgodnej z zasadami prawidłowej rachunkowości) dotyczącej ich sytuacji finansowej. Fundacje są zobligowane również do przechowywania dokumentacji przedstawiającej w sposób zrozumiały przebieg działalności i ruchy ich aktywów.
Jeśli zarejestrowana fundacja prowadzi działalność gospodarczą zobligowana ona jest również do składania rocznych sprawozdań finansowych, które podlegają badaniu przez wcześniej wspomnianych rewidentów. Sprawozdania muszą zostać złożone w administracji podatkowej Liechtensteinu. Natomiast w przypadku fundacji zarejestrowanych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i których cel określony w statucie nie pozwala na prowadzenie takiej działalności, konieczne będzie złożenie tzw. oświadczenie o ich stanie majątkowym, które zawiera zestawienie aktywów i pasywów.
Warto wspomnieć, że darowizny aktywów przez osoby, które nie mają miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w Liechtensteinie nie podlegają podatkowi od darowizn. Natomiast wypłaty (dystrybucje) dokonywane przez fundację Liechtensteinu na rzecz zagranicznych beneficjentów zasadniczo nie podlegają opodatkowaniu w Liechtensteinie. Należy pamiętać jednak, że powyższe transakcje mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w kraju zamieszkania zaangażowanych stron lub że pewne zobowiązania wynikające z umów podatkowych mogą wymagać spełnienia dodatkowych warunków.
Same fundacje podlegają zasadniczo podatkowi dochodowemu od osób prawnych (12,5% dochodu netto podlegającego opodatkowaniu pomniejszonego o umowne odliczenie odsetek w wysokości 4%, ale nie mniej niż 1200 CHF rocznie) lub, w przypadku struktur aktywów prywatnych, podlegają minimalnemu podatkowi dochodowemu od osób prawnych (1200 CHF rocznie). Fundacje pożytku publicznego mogą ubiegać się w administracji podatkowej Liechtensteinu o zwolnienie z podatku.
Zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym podlegają dochody fundacji uzyskiwane m.in. z dywidendy wypłacanej z tytułu udziału w krajowych lub zagranicznych osobach prawnych, zyski kapitałowe ze sprzedaży lub likwidacji udziałów w krajowych lub zagranicznych osobach prawnych lub zyski ze sprzedaży nieruchomości położonych za granicą.
Zapewnienie sukcesji i ochrona przed rozdrobnieniem majątku
Fundacja prywatna w Liechtensteinie po za ochroną majątku zapewnia również płynną sukcesję przedsiębiorstwa i udział w jego zarządzaniu. Fundator w tym przypadku nie musi uwzględniać kolejności wynikającej z porządku dziedziczenia, może dowolnie określić krąg swoich sukcesorów. Może on również wskazać dodatkowe warunki, od których spełnienia zależeć będzie możliwość przekazania danym osobom władztwa nad przedsiębiorstwem. Idealnym przykładem jest w tym wypadku warunek ukończenia studiów wyższych lub osiągnięcia określonego wieku, który w ocenie fundatora będzie wystarczający do przejęcia odpowiedzialności nad przedsiębiorstwem.
Fundacja prywatna zapewnia również ochronę przed samym rozdrobnieniem majątku po śmierci fundatora. Majątek przekazany fundacji na wypadek śmierci zarządzany jest bowiem przez powołany do tego celu zarząd (radę fundacji) zgodnie z celem i wytycznymi fundatora zawartymi w statucie fundacji. Masa majątkowa fundacji zostaje bowiem wyłączona z masy spadkowej i nie podlega dziedziczeniu. Korzystają z niej sami beneficjenci wskazani przez fundatora.
Kontakt
W ramach naszej oferty doradzamy i obsługujemy rejestrację fundacji w Liechtensteinie. Prowadzimy również ich bieżącą obsługę prawno-podatkową. W celu uzyskania większej ilości informacji lub pomocy przy założeniu fundacji w Liechtensteinie, zapraszamy do kontaktu.
[1] https://www.eurodesk.pl/mobilnosc/europraca/liechtenstein-ekskluzywna-praca-w-ksiestwie
